گفتگو با مدیر امور پژوهشی و فناوری دانشگاه به مناسبت هفته پژوهش

با سلام و تبریک هفته پژوهش و فناوری؛ پیش از شروع گفتگو چنانچه مطلبی به عنوان مقدمه مد نظرتان هست بفرمایید.
عرض سلام، ادب و احترام خدمت جنابعالی و تمام همکاران پرتلاشم در دانشگاه اردکان دارم. بنده نیز به نوبه خود، هفته پژوهش و فناوری را خدمت تک‌تک همکاران گرامی تبریک عرض می‌نمایم.
آقای دکتر، امسال اولین سالی هست که هفته پژوهش را به دلیل شیوع ویروس کرونا در شرایطی متفاوت برگزار می‌کنیم. بفرمایید برنامه دانشگاه در این شرایط جهت شرکت و برگزاری مراسم‌های بزرگداشت هفته پژوهش چیست؟
شرایط کنونی کشور ما، مانند تمام نقاط دنیا به نوعی اصلاً باور پذیر نبود. شاید فکر اینکه در دوره‌ای مجبور باشیم به دور از محیط دانشگاه و بدون حضور دانشجویان که پویایی و شادابی محیط‌های دانشگاهی به وجود و حضور آن‌ها وابسته است، به ذهنمان نیز خطور نمی‌کرد. به هرحال دانشگاه اردکان نیز مانند همه مراکز دانشگاهی به سرعت با شرایط پیش آمده خود را وفق داد و حتی در برخی موارد پیشگام سایر دانشگاه‌ها بود. در امور پژوهش و فناوری نیز مسیر استفاده از فرایند‌های الکترونیکی پیگیری شد، به گونه‌ای که حتی‌الامکان سعی شد تا بسیاری از امور مرتبط با فرایندهای پژوهشی به صورت الکترونیکی و با استفاده از سامانه‌های مختلف دانشگاه صورت گیرد. البته زمینه حضور دانشگاه در نمایشگاه استانی فن‌بازار یزد نیز فراهم شد و غرفه دانشگاه اردکان در آن نمایشگاه که به صورت مجازی در حال برگزاری است، شکل گرفت.
به موضوع اتوماسیون اشاره کردید، مقدور هست که در خصوص ضریب نفوذ اتوماسیون در فرایندهای حوزه پژوهش توضیحات بیشتری ارائه دهید؟
بله، از همان ابتدا که زیر سیستم پژوهشی سامانه گلستان خریداری شد، امور پژوهش و فناوری عزم جدی در استفاده حداکثری از این زیر سایت را داشت. خوب به خاطر دارم که حتی در مقاطعی کارشناسان شرکت نوپرداز به عنوان هشدار، به ارائه مثال از دانشگاه‌هایی که پس از خرید سامانه، موفق به بهره‌برداری از آن نشده بودند، می‌پرداختند. ولی دانشگاه مصمم در مکانیزه کردن کلیه امور مرتبط با پژوهش و فناوری دانشگاه بر این بستر بود. در ابتدا، کار سختی‌های خاص خود را داشت ولی با همکاری اعضای محترم هیأت علمی، مدیران گروه‌های آموزشی، رؤسای دانشکده‌ها و تلاش وصف‌ناپذیر همکاران گرامی در راهبری زیر سیستم پژوهشی سامانه گلستان، به شکل قابل قبولی مورد استفاده قرار گرفت و به مرور از قابلیت‌های مختلف آن استفاده شد. به عنوان نمونه، در حال حاضر آیین‌نامه‌های مختلف پژوهشی نظیر پژوهانه اعضای هیأت علمی، پژوهشگران برتر، حق‌التشویق مقالات، صفحه شخصی اساتید برای فراخوانی بر روی پورتال دانشگاه به بهره‌برداری رسیده و امروز با افتخار می‌توانم خدمت همکاران گرامی عرض کنم که بهره‌برداری از آیین‌نامه ترفیع سالیانه اعضای هیأت علمی در بستر گلستان، مراحل پایانی خود را طی می‌کند. آیین‌نامه‌ای که به واسطه ترکیب شدن، امتیازات پژوهشی، آموزشی، نظارت و ارزیابی و همچنین سمت‌های اجرایی، رویه تعریف بسیار سختی را داشت. خوشبختانه با همکاری همکاران محترم حوزه معاونت آموزشی و پژوهشی این گروه‌بندی نیز در حال نهایی شدن است، فرایندی که به راستی می‎توانیم از آن به عنوان یک نیاز اساسی که همیشه جای خالی آن احساس می‌شد، یاد کنیم. البته پیش‌بینی اجرای کامل ترفیع سالیانه اعضای محترم هیأت علمی بر بستر سامانه گلستان صورت گرفته و اطلاعات تکمیلی به زودی در اختیار همکاران محترم قرار خواهد گرفت. همچنین با تلاش‌های صورت گرفته از سوی همکاران محترم گروه فناوری اطلاعات و خدمات رایانه‌ای، در سال جاری برای اولین‌بار امکان تعریف قرارداد پژوهانه بر روی سامانه فرزین فراهم شد و امیدواریم این الگو را بتوانیم در سال‌های بعد نیز ادامه دهیم. ضمن اینکه موضوع تسویه حساب اعتبار پژوهانه که به نوعی به یک دغدغه برای امور پژوهشی تبدیل شده بود، با همکاری همکاران محترم امور اداری بر روی زیرسیستم ساتا عملیاتی شد و امید داریم که در آینده بتوانیم، فرایند تسویه حساب را به یک فرآیند به روز تبدیل نمائیم به گونه‌ای که عضو هیأت علمی بتواند به محض صرف هزینه در موضوعات مرتبط با فعالیت‌های پژوهشی، به ثبت اسناد مثبته خود در سامانه ساتا بپردازد و فرایند پرداخت انجام شود.
برای چهارسال پیاپی پژوهشگر برتر استان از دانشگاه اردکان انتخاب گردیده است. دانشگاه اردکان برای حفظ این جایگاه چه برنامه ای دارد؟
در سال‌های قبل با توجه به شناختی که از آیین‌نامه پژوهشگران استانی در اختیار داشتیم، تدوین آیین‌نامه پژوهشگران نمونه دانشگاه بر مبنای آن در دستور کار قرار گرفت. به نظرم این موضوع گام رفیعی در راستای معرفی اعضای هیأت علمی به کمیته استانی بود. اگر مروری به گذشته داشته باشیم، مشخص است که پژوهشگران استانی در سال‌های ۹۷ و ۹۸ پژوهشگران نمونه دانشگاه در سال‌های ۹۶ و ۹۷ بودند و سرکار خانم دکتر دهستانی که در سال جاری به عنوان پژوهشگر برتر استانی معرفی شدند، در سال گذشته رتبه دوم پژوهشگران دانشگاه را کسب نموده بودند. البته در این سال‌ها، تلاش برای اجرای درست و امتیازدهی دقیق به فعالیت‌های پژوهشی در کمیته‌های استانی، مورد توجه امور پژوهش و فناوری دانشگاه بود. امیدواریم که همین مسیر را بتوانیم در سال‌های آینده طی نموده و شاهد افتخار آفرینی همکاران پرتلاش دانشگاه در صحنه‌های مختلف علمی باشیم. البته لازم می‌دانم خدمت شما عرض کنم که در حال حاضر اضافه نمودن، بخش فناوران برگزیده به آیین‌نامه پژوهشگران نمونه دانشگاه نیز در دستورکار شورای پژوهش و فناوری قراردارد. همچنین امسال با همت ریاست محترم دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، تعدادی از اعضای هیأت علمی شاخص از این دانشکده به عنوان نمایندگان دانشگاه اردکان جهت شرکت در فراخوان ملی دانشکده‌های کشاورزی معرفی شدند.
جایگاه دانشگاه در چاپ مقاله در مجلات معتبر ملی و بین‌المللی، کتاب و اجرای طرح‌های پژوهشی در سال جاری نسبت به سال‌های قبل چگونه هست؟
یکی از افتخارات امور پژوهش و فناوری دانشگاه تلاش برای ثبت دقیق، کامل، هماهنگ و بی‌نقص فعالیت‌های پژوهشی اعضای هیأت علمی در زیرسیستم پژوهشی سامانه گلستان بود. استفاده از این زیرسایت امکان استخراج دقیق اطلاعات مورد نیاز مراجع مختلفی که رصد فعالیت‌های پژوهشی را انجام می‌دهند (مانند وزارت عتف، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، واحدهای نظارت و ارزیابی، هیأت امنای دانشگاه و...)، فراهم می‌نماید. ضمناً سیاست اعلام آمار دقیق و مستند فعالیت‌های پژوهشی از زیر سیستم پژوهشی سامانه گلستان، مورد توجه و تقدیر بسیاری از مراجع دریافت کننده آمار و اطلاعات پژوهشی قرار گرفته است. مطمئناً آمار فعالیت‌های پژوهشی اعضای محترم هیأت علمی، از آمار ثبت شده در گلستان بیشتر است ولی با احتساب تعدادی از مقالات که از چاپ آن‌ها اطمینان داریم، رشد سرانه تعداد مقالات (با نمایه‌های مختلف) در سال ۲۰۱۸ از ۱/۶۹ به عدد ۱/۸۳ در سال ۲۰۱۹ افزایش یافته است. لازم به ذکر است متوسط سرانه مقالات اعضای هیأت علمی در چهار سال میلادی ۲۰۱۶ الی ۲۰۱۹ برابر با عدد ۱/۷۲ است. همچنین انعقاد قرارداد طرح‌های پژوهشی در این سال‌ها رشد خوبی داشته و بسیاری از طرح‌های در جریان اعضای هیأت علمی هنوز ثبت در گلستان نشده است. پذیرش طرح پژوهشی جناب آقای دکتر فتاحی در سامانه ساتع وزارت علوم و پذیرش طرح پژوهشی جناب آقای دکتر مفتاحی‌زاده در قالب طرح‌های شهید احمدی روشن بنیاد ملی نخبگان از جمله‌ی شاخص‌ترین طرح‌های انعقاد یافته در سال ۹۹ است. تعداد کتب ثبت شده اعضای هیأت علمی (از انتشارات مختلف) در سال‌های اخیر در سامانه گلستان یازده مورد است که از ۳ عنوان در سال ۹۷ به ۶ عنوان در سال ۹۸ افزایش یافته است و آمار کتب سال ۹۹ در حال تکمیل است. لازم به ذکر است که تدوین آیین‌نامه جدید نشر کتاب دانشگاه در دستور کار شورای انتشارات دانشگاه قرار دارد که ان‌شاءالله به زودی تصویب و ابلاغ خواهد شد.
سال گذشته شاهد قرار گفتن نام کتابخانه دانشگاه اردکان در رتبه‌بندی uniRank استرالیا بودیم. در خصوص نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و کسب این موفقیت بیشتر برایمان توضیح دهید.
هر ساله رتبه دانشگاه‌های مختلف دنیا و جایگاه آن‌ها در نظام‌های رتبه‌بندی مختلف اعلام می‌شود. رتبه‌بندی دانشگاه‌ها بر اساس معیارهای مختلفی انجام می‌شود که هر معیار شاخص‌های خاصی دارد که می‌توان به معیارهای پژوهشی، آموزشی، وجهه بین‌المللی، تسهیلات و امکانات و... اشاره کرد. از جمله‌ی مهمترین نظام‌های رتبه‌بندی‌ دانشگاهی می‌توان به نظام رتبه‌بندی QS، تایمز، شانگهای، لایدن، یورپ، سایماگو، وبومتریکس، گرین‌متریک و نظام رتبه‌بندی ملی ISC اشاره نمود. گفتنی است نظام رتبه‌بندی ISC تنها نظام رتبه‌بندی داخلی است که هر سال دانشگاه‌های مختلف کشور را ارزیابی می‌کند. این ارزیابی توسط پایگاه استنادی علوم جهان اسلام انجام می‌شود. در آخرین رتبه‌بندی ISC، دانشگاه اردکان جایگاه خود را در رتبه دوم استان یزد تثبت نمود و در سال جاری نیز تکمیل پرسش‌نامه رتبه‌بندی ISC با دقت توسط امور پژوهش و فناوری انجام شد. البته نظام‌های رتبه‌بندی دیگری نیز وجود دارد که نظام رتبه‌بندی uniRank که در سال‌های گذشته با نام ۴ICU فعالیت داشته است، از آن جمله است. این نظام رتبه‌بندی در کشور استرالیا در زمینه ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی و پژوهشی جهان بر اساس میزان شهرت وب‌سایت آنان فعالیت دارد. اتفاق خوبی که در سال گذشته شاهد آن بودیم، و پس از ارتقای دانشگاه اردکان در نظام رتبه‌بندی uniRank رخ داد، قرارگیری نام دانشگاه اردکان به عنوان تنها دانشگاه دولتی استان در فهرست کتابخانه‌های آکادمیک مؤسسه UniRank در سال ۲۰۲۰ بود. همچنین در این سال شاهد ارتقاء ۳۴ پله‌ای کشوری و ۳۰۵ پله‌ای جهانی دانشگاه اردکان در نظام رتبه‌بندی وبومتریکس اسپانیا نسبت به سال ۲۰۱۹ و قرارگرفتن نام دانشگاه اردکان در فهرست دانشگاه‌های برتر بر اساس تعداد استنادات در Google Scholar بودیم. بی‌شک همت خانم دکتر راضیه شیخ‌پور در ورود نام دانشگاه اردکان در نظام رتبه‌بندی گرین‌متریک و کسب رتبه قابل قبول در آن، نیز قابل ستایش بود.
در کل اولویت‌های حوزه پژوهشی دانشگاه اردکان چه محورهایی است؟
مهمترین موضوعی که در امور پژوهشی مورد توجه است، کیفیت‌بخشی به فعالیت‌های پژوهشی است. اینکه اعضای هیأت علمی را قانع کنیم که در انتشار فعالیت‌های پژوهشی خود، دقت‌نظر و به‌نوعی وسواس داشته باشند. در حال حاضر به واسطه ظهور مجلات و همایش‌ها و حتی جشنواره‌های یغماگر ارسال فعالیت‌های پژوهشی باید با دقت زیادی انجام شود. مهم است که پایگاه نمایه‌کننده مجله، برگزار کننده همایش و اعطا کنند جایزه چه مرکزی است. اینکه صرفاً با وجود داشتن عناوین جذاب، اعتماد کنیم و فعالیت پژوهشی خود را فدا کنیم اصلاً مطلوب نیست. همچنین حمایت از انجام طرح‌های پژوهش و فناوری برون‌دانشگاهی و هدایت پایان‌نامه‌های دانشجویی در راستای تقویت ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه به عنوان یکی از چشم‌اندازهای دانشگاه اردکان همواره به عنوان یکی از اولویت‌های امور پژوهش و فناوری بوده و هست. خوشبختانه در سال‌های اخیر، اعضای محترم هیأت علمی قراردادهای خیلی خوبی را با ارگان‌ها و سازمان‌های مختلف منعقد نموده‌اند که البته حمایت ویژه گروه کارآفرینی و ارتباط با صنعت دانشگاه نقش مهمی در رسیدن به این هدف داشته است. همچنین لازم است خدمت همکاران گرامی عرض کنم که خوشبختانه با همکاری ارزشمندان همکاران گرامی در شورای پژوهش و فناوری، آیین‌نامه طرح‌های پژوهش و فناوری داخلی دانشگاه تدوین و به تصویب هیأت محترم رئیسه دانشگاه رسید. در حال حاضر امکان بهره‌مندی از این فرصت برای اعضای محترم هیأت علمی فراهم است.
به نکته خوبی اشاره کردید، اینکه یکی از چشم‌اندازهای دانشگاه اردکان تقویت ارتباط با صنعت و جامعه هست. بفرمائید در جهت ترغیب اعضای هیأت علمی برای انجام طرح‌های پژوهشی و سوق دادن پایان‌نامه‌های دانشجویی در راستای حل مشکلات شهرستان و استان چه برنامه ریزی‌های صورت گرفته است؟
طرح‌های پژوهشی برون‌دانشگاهی یکی از عوامل تقویت ارتباط مؤثر میان دانشگاه با صنعت و جامعه است و بی‌شک پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی یکی از ظرفیت‌های بزرگ دانشگاه هستند. یکی از مواردی که همواره مورد توجه امور پژوهشی دانشگاه بوده و هست، اعلام فراخوان‌های مختلفی است که به عنوان یک فرصت اولویت‌دار توسط ارگان‌ها و سازمان‌های مختلف اعلام می‌شود. تخصیص ضریب افزایشی برای امتیاز طرح‌های پژوهشی که از طریق دفتر ارتباط با صنعت دانشگاه منعقد شده باشد و فعالیت‌های پژوهشی مستخرج از طرح‌های در ارتباط با صنعت و جامعه از جمله مواردی است که در آیین‌نامه‌های داخلی پیش‌بینی شده است. البته کاهش بالاسری در اجرای طرح‌های پژوهشی مورد تائید پژوهشکده گیاهان دارویی و صنعتی دانشگاه نیز به تصویب هیأت رئیسه دانشگاه رسیده و اجرایی شده است. همین‌جا لازم می‌دانم اشاره کنم که در حال حاضر اعضای محترم هیأت علمی می‌توانند در آیین‌نامه ترفیع سالیانه از یک امتیاز پژوهشی پایان‌نامه دانشجویانی که مورد حمایت صنعت و جامعه ‌است، استفاده نمایند. همچنین در حال حاضر امکان بهره‌مندی از امتیاز ارسال پروپوزال در این آیین‌نامه پیش‌بینی شده است. همکاران متقاضی می‌توانند در زیرسیستم پژوهشی سامانه گلستان از مسیر پژوهش، فعالیت‌های پژوهشی، طرح‌های پژوهشی، پیشنهادیه پروژه را انتخاب و نسبت به ثبت فعالیت خود اقدام نمایند.
با عنایت به اینکه مدیر پژوهشی از اعضای کمیته حمایت و نظارت بر انجمن‌های علمی دانشجویی می‌باشد از جایگاه این انجمن‌ها در ارتقاء جایگاه پژوهشی دانشگاه بفرمائید.
انجمن‌‎های علمی دانشجویی دانشگاه در سال‌های اخیر رشد مطلوبی داشته‌اند و فعالیت‌های خوبی را نیز انجام داده‌اند و امیدواریم که در آینده نه چندان دور شاهد موفقیت‌های بیشتر آن‌ها باشیم. لازم به ذکر است که دانشگاه مصمم است برای دستیابی به شعار دانشگاه (دانشگاه کارآفرین و مهارت‌افزا) زمینه‌های مناسب برای رشد علمی و عملی دانشجویان را فراهم نماید. بی‌شک در دستیابی به این مهم، انجمن‌های علمی می‌تواند نقش پررنگی داشته باشند. در واقع انتظار می‌رود که دانشجویان در قالب همکاری با این انجمن‌ها ضمن تلاش برای ترویج علم، فرصتی برای پیاده‌سازی آموخته‌های علمی خود و مشاهده عملی نتایج آن را داشته باشند. بنابراین دور از انتظار نیست که دانشجوی فعال در انجمن‌های علمی، نسبت به سایرین توانمندتر و باتجربه‌تر باشد. اگرچه در حال حاضر امکان حضور دانشجویان گرامی در دانشگاه وجود ندارد ولی پیشنهاد می‌کنم که هماهنگی تشکیل یک جلسه مجازی با حضور نمایندگان انجمن‌های علمی در بستر سامانه آموزش مجازی دانشگاه صورت پذیرد تا برنامه‌ریزی لازم جهت ادامه فعالیت این انجمن‌ها در شرایط کنونی فراهم شود.
در پایان اگر صحبت خاصی با مخاطبین ما دارید بفرمائید.
بر خود لازم می‌دانم که مراتب تشکر و سپاس ویژه خود را از ریاست محترم دانشگاه، معاونت محترم آموزشی و پژوهشی و هیأت محترم رئیسه دانشگاه اعلام دارم. بی‌شک بدون حمایت این بزرگواران امکان پیاده‌سازی برنامه‌های پژوهشی دانشگاه و تدوین آیین‌نامه مختلف داخلی به‌صورت کارآمد و به‌روز مقدور نبود. همچنین از صبر و شکیبایی تمام همکاران گرامی در اجرای فرایندهای مرتبط با امور پژوهش و فناوری دانشگاه سپاسگزاری می‌نمایم. در پایان همه همکاران گرامی را جهت شرکت در هفتمین جشنواره پژوهش و فناوری دانشگاه اردکان دعوت می‌نمایم. این جشنواره در روز دوشنبه به تاریخ ۰۱ / ۱۰ / ۱۳۹۹ ساعت ۱۰ صبح به صورت حضوری و مجازی برگزار خواهد شد و در آن از پژوهشگران نمونه دانشگاه در سال ۱۳۹۹ تجلیل خواهد شد.
از اینکه وقتتان را در اختیار ما قرار دادید تشکر می‌شود.